Δημήτρης Λιανοστάθης: «Ο Λαϊκός Πολιτισμός είναι ένα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που συνεχίζει να εμπνέεται από αυτήν, αλλά και να εμπνέει όσους έχουν αυτόν τρόπο ζωής»
Ο Σύλλογος Ελληνικής Πολιτιστικής Παράδοσης Χαλκίδας «τ’ Aλωνάκι» ιδρύθηκε στη Χαλκίδα το 1985. Στοχοθεσία του η έρευνα, η καταγραφή, ανάδειξη, η μετάδοση των λαογραφικών στοιχείων της άυλης και υλικής πολιτισμικής κληρονομιάς και η βίωση των στοιχείων και αξιών του λαϊκού πολιτισμού που είναι λειτουργικά, διαχρονικά και ωφέλιμα στον σύγχρονο άνθρωπο.
Την διεύθυνση του Συλλόγου από την ίδρυση του ως σήμερα ασκεί ο Δημήτρης Λιανοστάθης, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει πλαισιωθεί από δασκάλους – εμψυχωτές, μέλη του συλλόγου που θήτευσαν μαζί του, με αποτέλεσμα να ακολουθείται συγκεκριμένη ενιαία πολιτιστική στρατηγική, προς επίτευξη των στόχων του.
Η «ψυχή» του Συλλόγου, Δημήτρης Λιανοστάθης, μιλά στα ΣΤΕΡΕΑ ΝΕΑ για τους στόχους και το έργο του Συλλόγου, για την διάδοση της παράδοσης στην νέα γενιά, την συμμετοχή του Συλλόγου σε πολλά Φεστιβάλ και forum αλλά και για το πολιτισμικό σχολείο –το καμάρι του συλλόγου-.
- Για αρχή, θα ήθελα να μου πείτε δυο λόγια για τον Σύλλογο «τ’ Aλωνάκι»
Καταρχήν να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση. Ο Σύλλογος “τ΄ αλωνάκι” ιδρύθηκε το 1985, επανασυστάθηκε όμως μετά από κάποια χρόνια αδράνειας το 1995. Το 2006 έγινε τροποποίηση του καταστατικού του και πλέον λειτουργεί ως ένας πολιτιστικός φορέας με πολυποίκιλες και πολυδιάστατες πολιτιστικές δραστηριότητες, που εκτείνονται σε ολόκληρο το φάσμα κυρίως της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
- Δύναμη και κινητήριος μοχλός του Συλλόγου, τα μέλη του που το στηρίζουν, το αγαπούν, συμπορεύονται μαζί του και παράγουν πολιτισμικό έργο… Πόσα μέλη περίπου μετρά ο Σύλλογος;
Ναι ακριβώς. Τα μέλη μας μέχρι και σήμερα είναι αυτά που δίνουν τη δύναμη. Είναι εκείνα που νοηματοδοτούν το πολιτιστικό έργο του Συλλόγου. Το αλωνάκι δεν είναι ένας φορέας που στηριζόταν και στηρίζεται στην ενίσχυση του από κρατικούς φορείς, αλλά στηρίζεται κυρίως από τους ανθρώπους του, τα μέλη του. Ο σύλλογος σήμερα – λίγο πριν μπούμε σε αναστολή λόγω της πανδημίας – λειτουργεί 39 τμήματα ελληνικών χορών, τμήματα χειροτεχνίας- Οικιακής οικονομίας. Οι δράσεις του βέβαια εκτείνονται και πέρα από αυτές τις τρεις δραστηριότητες.
- Επειδή αντιλαμβανόμαστε ότι δουλεύετε σκληρά για τη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. θέλετε να μας πείτε ποιοι είναι οι στόχοι και οι δράσεις του Συλλόγου;
Εργαζόμαστε, υπηρετούμε αυτόν τον χώρο γιατί πιστεύουμε ότι είναι ένα από τα πιο σημαντικά και δυναμικά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτισμού στην ευρύτερη έννοιά του. Ο Λαϊκός Πολιτισμός είναι ένα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που συνεχίζει να εμπνέεται από αυτήν, αλλά και να εμπνέει όσους έχουν αυτόν τρόπο ζωής, καθημερινότητας. Η έννοια της διάσωσης δεν με βρίσκει πολύ σύμφωνο, όσο και αν ακούγεται λίγο περίεργο. Ποιος διασώζει, τι διασώζει, από ποιον διασώζει γιατί διασώζει, ποιος τον όρισε να διασώσει και πολλά άλλα ζητήματα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς που χρήζουν μελέτης αλλά και ενδοσκόπησης για το τι είναι αυτό το οποίο κάνουμε. Προσωπικά, αλλά και στοχοθεσία του Συλλόγου είναι η δημιουργία και αναδημιουργία από τον ανεξάντλητο χώρο Λαϊκού μας πολιτισμού, και ειδικότερα μέσα από τον λόγο, τη μουσική με την κίνηση, τον χορό δηλαδή. Περισσότερο δηλαδή μας ενδιαφέρει και κινούμαστε στη βίωση των στοιχείων του λαϊκού μας πολιτισμού. Σ΄ αυτό το πλαίσιο, πέρα από τα μαθήματα των ελληνικών χορών, χειροτεχνίας και Οικιακής οικονομίας, στον Σύλλογο λειτουργεί πολιτισμικό Σχολειό, λαϊκό καφενείο, πολιτιστική εφημερίδα. Ακόμα παρουσιάζει και επιμελείται δύο ραδιοφωνικές εκπομπές, μία εβδομαδιαία και μία καθημερινή, διατηρεί βεστιάριο παραδοσιακών φορεσιών και βέβαια έχει τη δική του ορχήστρα δημοτικής μουσικής, τα <<Μουσικά Αλωνίσματα>>. Αξιοσημείωτο είναι βέβαια το μεγάλο έργο που έχει εκδώσει,, “Σκοποί στο γριπονήσι’’, μία έρευνα πεδίου με λαογραφικά και μουσικοποιητικά στοιχεία της βόρειας και νότιας Εύβοιας. Ένα βιβλίο 318 σελίδων με δύο οπτικούς δίσκους και 40 τραγούδια.
- Είναι εύκολη η διάδοση της παράδοσης στις νεότερες γενιές;
Αν η παράδοση βιώνεται στο σήμερα θεωρώ ότι το πέρασμά της στη νέα γενιά είναι ευκολότερο. Αν η παράδοση θεωρείται χθες, τότε το πέρασμά της στις νέες γενιές γίνεται δυσκολότερα. Το μάθημα συνήθως μας απωθεί, οτιδήποτε όμως ανακαλύπτουμε και βιώνουμε γίνεται καθημερινότητά και τρόπος ζωής μας, εσωτερικεύεται πιο εύκολα.
- Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που κάνετε;
Μεγαλύτερη δυσκολία αυτή τη στιγμή είναι ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας, κάτι που βέβαια αφορά όλο τον κόσμο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, είναι ότι παρόλο που η πολιτεία διαμηνύει ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία, επί της ουσίας και κρίνοντας από την πολιτιστική πολιτική, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Και δεν ισχύει στην πράξη, μιας και δεν ενθαρρύνεται η πολιτιστική δημιουργία. Ειδικότερα ο χώρος του λαϊκού πολιτισμού στον οποίο κινούμαστε εμείς, δεν τυγχάνει ούτε της ανάλογης προβολής και ενθάρρυνσης ούτε της οικονομικής στήριξης, που νομίζω δικαιούται.
- Ο Σύλλογος είχε την παραγωγή δυο μεγάλων παραστάσεων στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με θεματολογία από την ελληνική μουσικοποιητική παράδοση. «Μάνα με τους εννιά σου γιους» (Ιούνιος 2015) και «Σκοποί στο Γριπονήσι, από το χθες … στο σήμερα» (Ιούνιος 2017). Μιλήστε μας γι’ αυτό!
Ναι. Το 2015 το Αλωνάκι είχε την παραγωγή αλλά και την υλοποίηση μια μεγάλης παράστασης <<Μάνα με τους εννιά σου γιούς>> στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Επρόκειτο για τη μεταφορά στη σκηνή του μεγάρου, ενός πραγματικού θησαυρού, της δημοτικής μας ποίησης, την παραλογή του νεκρού αδελφού. Ένα διαβαλκανικό τραγούδι, με απολήξεις και στην κεντρική Ευρώπη. Παρουσιάστηκε με βάση τους άξονες: λόγος, μουσική, χορός. Σπουδαίοι συντελεστές έλαβαν μέρος σ΄ αυτή την παράσταση και φυσικά τα μέλη του Συλλόγου μας. Δύο χρόνια μετά, παρουσιάστηκαν στην σκηνή του Μεγάρου οι “Σκοποί στο Γριπονήσι” από το χθες στο σήμερα. Η μεγάλη έκδοση του Συλλόγου μας, αλλά και προσωπικό πόνημα μιας δεκαετίας παρουσιάστηκε διαδραστικά με αφήγηση, χορό μουσική, τραγούδι από τους ίδιους τους ανθρώπους που αποτελούν τον συνδετικό κρίκο του χθες με το σήμερα. Και οι δυο αυτές παραστάσεις σημείωσαν μεγάλη επιτυχία και μας έδωσαν – πέραν των άλλων- το έναυσμα να βλέπουμε την πολιτιστική παραγωγή και σ΄ αυτούς τους χώρους με άλλη οπτική.
- Πολιτισμικό Σχολειό. Τί είναι και πώς λειτουργεί;
Το πολιτισμικό σχολείο είναι καμάρι για τον Σύλλογό μας. Ξεκίνησε πριν 4 χρόνια και η αλήθεια είναι πως έχει μεγάλη απήχηση. Το καλοκαίρι που μας πέρασε δυστυχώς δε λειτούργησε λόγω της πανδημίας. Μπορώ να πω ότι έχει αφήσει το πολιτιστικό του αποτύπωμα και αυτό μας κάνει ιδιαίτερα χαρούμενους. Πρόκειται για ένα σχολειό άτυπης εκπαίδευσης που λειτουργεί τον μήνα Ιούλιο οπότε και έχουν κλείσει τα σχολεία. Τα μαθήματα τα οποία διδάσκονται είναι αμιγώς πολιτισμικά, παραδοσιακός χορός, θέατρο, μουσική, λαϊκός πολιτισμός, παραμύθι, μουσικοκινητική αγωγή και πολλά άλλα. Λειτουργεί από τις 8:30 το πρωί ως τις 3:00 το μεσημέρι. Στα διαλείμματα τα παιδιά έχουν το δεκατιανό τους και οι εμψυχωτές αφενός μεν είναι ειδικοί επί των γνωστικών αντικειμένων, αφετέρου έχουν παιδαγωγική επάρκεια. Με την συνάδελφο Ιωάννα Χαλεπά στήθηκε από το μηδέν αυτό το σχολείο και ευελπιστούμε φέτος το καλοκαίρι να το λειτουργήσουμε ξανά. Στην ιστοσελίδα του συλλόγου μπορεί οποιοσδήποτε να δει τα πολιτισμικά γνωστικά αντικείμενα, το ημερήσιο πρόγραμμα αλλά και πρόσθετες πληροφορίες.
- Διαβάζω ότι έχετε παρουσιάσει τη μουσικοχορευτική παράδοση της Εύβοιας, σ΄ όλες τις Ηπείρους, μέσω φεστιβάλ και forum για τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό και πρωτοστάτησε στην προβολή και παρουσίαση της μουσικοχορευτικής παράδοσης της Εύβοιας μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, πανελλήνιας εμβέλειας και ευρείας απήχησης.
Ο Σύλλογος έχει συμμετάσχει σε πάρα πολλά φεστιβάλ λαϊκού χορού και μουσικής ανά τον κόσμο. Ειδικά στα χρόνια πριν την κρίση συμμετείχαμε πολλές φορές σε δύο ή και τρία φεστιβάλ τον χρόνο. Πάντα βέβαια με προσκλήσεις από ανάλογους πολιτιστικούς οργανισμούς άλλων χωρών και είναι βέβαια σημαντικό ότι αυτή η παρουσία μας, μας στέλνει συνεχώς νέες προσκλήσεις. Τα φεστιβάλ στο Μεξικό, η συμμετοχή στο 2ο ελληνορωσικό forum στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας και η πρόσκλησή μας στους Αγίους τόπους είναι από τους πιο σημαντικούς σταθμούς κι αυτής της δράση μας.
Πέραν αυτών, τ΄ αλωνάκι παρουσίασε την μουσικοχορευτική παράδοση της Εύβοιας σε σημαντικές εκπομπές που προβάλλουν την ελληνική μουσική και τον ελληνικό χορό, όπως στο “αλάτι της γης” στην κρατική τηλεόραση με τον καθηγητή εθνομουσικολογίας του ΕΚΠΑ κ. Λάμπρο Λιάβα, αλλά και στην εκπομπή ΄΄ο Τόπος και το Τραγούδι του΄΄ με τον κ. Γιώργο Μελίκη
- Πώς βιώνετε όλο αυτό το διάστημα της καραντίνας και της παύσης των δραστηριοτήτων λόγω κορωνοϊού;
Δύσκολα όπως όλοι. Είμαστε σε καθεστώς αναστολής. Ευτυχώς οι δάσκαλοι του Συλλόγου παίρνουν την προβλεπόμενή αποζημίωση, όμως τα έξοδα του φορέα “τρέχουν”, όπως όλων βέβαια. Τα μέλη μας ανυπομονούν να βρεθούμε ξανά μαζί, ως τότε όμως κάνουμε υπομονή. Προσπαθούμε βέβαια ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες να επικοινωνούμε και να εκφραζόμαστε πολιτισμικά, γιατί ναι μεν είμαστε σε αναστολή, αλλά όχι και σε καταστολή…
- Είδαμε ότι μέσα στις γιορτές ανεβάσατε την ταινία μικρού μήκους «Φτάνει… Μου φτάνει!» και την παράσταση «Σκοποί στο Γριπονήσι» στο διαδίκτυο. Είχε ανταπόκριση από τον κόσμο;
Στο πλαίσιο αυτής της έκφρασης και επικοινωνίας που ανέφερα προηγουμένως – και δημιουργίας θα συμπλήρωνα εδώ- το διάστημα των εορτών φτιάξαμε μια ταινία μικρού μήκους με θέμα κάποια από τα έθιμα του δωδεκαήμερου, μέσα από τη ματιά των ανθρώπων που βιώνουν την καραντίνα. Ακόμη την τρίτη μέρα των Χριστουγέννων κάναμε δωρεάν διαδικτυακή προβολή της παράστασης μας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ΄΄Σκοποί στο Γριπονήσι΄΄. Ακόμα την τρίτη μέρα της πρωτοχρονιάς η ορχήστρα μας, τα “Μουσικά Αλωνίσματα”, έπαιξε ένα εορταστικό μουσικό πρόγραμμα για όλους, από την “Οδό Ονείρων”. Αυτές οι “ψηφιακές συναντήσεις” έτυχαν ευρείας απήχησης και αποδοχής από όλους. Το βλέπουμε ως ένα μικρό εναλλακτικό βήμα επικοινωνίας στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού με το ευρύ κοινό, πέρα από τα όρια του Συλλόγου. Άλλωστε και ο ψηφιακός λαϊκός πολιτισμός είναι ένας ανερχόμενος τομέας της λαογραφίας σήμερα.
- Έχετε προγραμματίσει τις επόμενες δράσεις του Συλλόγου ή ακόμη δεν είναι σίγουρο τίποτα;
Είχαμε προγραμματίσει και κλείσει μια μεγάλη παράσταση στο Θέατρο Παλλάς στην Αθήνα με τίτλο “Πέτρα που θέλει να κυλά”. Η συμφωνία είναι εν ισχύ, περιμένουμε να μας το επιτρέψουν όμως οι συνθήκες. Δυστυχώς, σχέδια μας δεν μπορούν να τοποθετηθούν χρονικά ακόμη. Οψόμεθα…
- Μια ευχή για το μέλλον?
Καταρχήν να ανταμώσουμε το συντομότερο δυνατόν με την καθημερινότητά μας. Μ΄ αυτά που αγαπάμε και νιώθουμε όμορφα. Κι αυτή η αντάμωση να ναι χωρίς εισαγωγικά.
Και βέβαια αυτός ο κόσμος του λαϊκού πολιτισμού στον οποίο βρισκόμαστε ν΄ αγκαλιάσει όσο το δυνατόν περισσότερους συνανθρώπους μας, να γίνει πλατύτερος και βαθύτερος… Άλλωστε οι αξίες που εμπεριέχει και κομίζει είναι διαχρονικές…
Πηγή: stereanews.gr